IAN HENSCHKE, SUNUCU: Halen, iklim değişiyor, ancak artık, bazı keyifli haberler de var. Alçak gönüllü bok böceği, Avustralya’yı yazları kasıp kavuran sineklerin, dev miktarlara ulaşmasının önlemeye yardım etmektedir. Ancak, gerçekten, sera gazlarına karşı mücadelenin de, kahramanları olabilirler mi? Pekala, kulağa imkansız geliyor gibi göründüğü kadar, Simon Royal, buna, “evet” yanıtını veren bilim adamlarını da bulmuştur.   

SIMON ROYAL, MUHABİR: 40 yılı aşkı süredir, bok böcekleriyle çalıştıktan sonra, Dr. Bernard Doube, konu ile ilgili mümkün olan, her türlü dedikodudan ve hatta, daha bile fazlasından haberdardır.

DR. BERNARD DOUBE, BOK BÖCEĞİ UZMANI: Pekala, insanlar, elbette, çok kibardır, ancak onlara, bu böceklerin çeşitli dirim bilimlerinden (biyoloji) bahsettiğimde, onunla ilgileniyor numarası yapmaktadırlar. Bok böceklerinin etkilerinden ve katkıda bulunacakları şeylerden bahsettiğinizde, neşe sona erecek ve sanırım, kısa bir süre sonra, bu küçük varlıkların, Avustralya’ya ve dünyanın geri kalanına büyük katkıda bulunacaklarını takdir edeceklerdir.

SIMON ROYAL: Bernard Doube, artık, Avustralya’nın bir ucundan diğer ucuna kadar, bok böceklerinin ve yararlarının dağıtılması işiyle meşgul.

DR. BERNARD DOUBE: Haydi, delikanlı.

SIMON ROYAL: Bok böceklerine olan ilgisinin başladığı, Afrika’dan, Adelaide Hills’teki yerine gelene kadar, uzun bir yol kat etti. CSIRO’nun bok böceği ithali programında çalışırken, 1960larda oraya gitti. Afrika, bok böceklerinin kutsal kasesidir.

DR. BERNARD DOUBE: Afrika’da, 2.300 bok böceği türü bulunmaktadır. Bu böyledir, çünkü, orada, memeli çeşidinin çok fazla olması, bok böcekleri için, tam anlamıyla, olağanüstü bir yer olmasını sağlamaktadır.

SIMON ROYAL: 1960lardaki sorun, Avustrlaya’nın, sinekler için, şahane bir yer olmasıydı. Yerel bok böcekleri, daha gösterişsiz keseli hayvan dışkılarını yemeye, gömmeye ve onlarda üremeye evrimleşmişti ve bu da, dev inek dışkılarını gömen hiçbir şeyin olmadığı anlamına geliyordu. Ulus, gerçekten, sorunla boğuşuyordu. Dışarıdan getirtilen bok böcekleri hakkında bilgi veriniz.

DR. BERNARD DOUBE: Onlar, bu dışkı öbeklerini yok ediyorlar. Bu nedenle, tek kelimeyle, geride, sineklerin üreyebileceği hiçbir şey kalmıyor. Üretilen milyonlarca dışkı öbeğiyle birlikte, Avustralya’nın ulusal hayvancılığında, 27 milyon sığır olduğunu belirtmek istiyorum, her birinin, günde, 15 dışkı öbeği oluşturmasından dolayı, dev miktarda, dışkı kümesinin ortaya çıkacağını tahmin edebilirsiniz.

SIMON ROYAL: Bernard Doube, bu ilk ithal edilen kın kanatlıların başarısının; hayvan sürülerine, böcek saldırılarını azaltarak, çiftçilere, her türlü faydayı sağlamasının yanında, çalı sineklerinin ve bufalo sineklerinin sayısında, önemli düşüşler meydana getirmesi olduğunu ifade etmektedir. Ayrıca, bunun, şehirlerde de çok derin etkisi olmuştur. Ancak, bu etki, burada, hiçbir yerde, bok böceklerinin beslenme alışkanlıklarının, kulağa tatsız gelebildiği kadar, bize yaptığı engin etkiden daha açık değildir.

SIMON ROYAL: Ancak şu anda, tüm Avustralya’daki bok böcekleriyle ilgili, büyük bir sorun var. Sadece, yaz aylarında faaller. Kanguru Adası’nda, Bernard Doube ve çiftçi Linc Wilson, bunun cevabını fark ediyorlar. O, güney Avrupa’nın yerel bir türü olan Bubis bison. Linc Wilson, yaklaşık, 12 yıl önce, bunları, dışarıdan, arazisine getirdi. Bu türün güzel yanı, kışın faal olmasıdır.  

LINC WILSON, KANGURU ADASI’NDAN BİR ÇİFTÇİ: Bunlar, çok daha verimliler; diğerlerine nazaran, dev miktarlara ulaşacak derecede, çok daha başarılı biçimde ürüyorlar ancak farklılıkları, derin tünel oluşturmaları.

SIMON ROYAL: Ve o; bu böceğe bağlanan yüksek umutların anahtarıdır. Linc Wilson, Güney Avustralya, temelde, altında, geçirimsiz kil tabakası bulunan, daha zayıf bir ince toprak tabakasından oluşan “çift katmanlı topraklar”a sahiptir. Bitki gelişimi; su, besin maddeleri, kökler nüfuz edemediğinden dolayı, sınırlıdır. Yıllar boyunca, çiftçiler, bu tabakayı yarmak istemişlerdir, ancak bunun da maliyeti, çok pahalı olmuştur. Bubis bison, bu kili, dosdoğru, ücretsiz olarak,  kazmaktadır ve Bernard Doube’ye göre, meralarda, verimi, %25 kadar artırmaktadır.

LINC WILSON: Böylece, önceden, yetiştirilemedikleri mera çeşitlerini yetiştirebilecekler ve çok daha verimli otlaklar oluşturabilecekler. Yaptıkları tek şey, suyun toprakta süzülmesini artırmaktır.

SIMON ROYAL: Ve Linc Wilson, iklim değişikliğinin, yağmurların azalması tehdidine yol açtığında, bunun, müthiş bir fayda sağladığını ifade etmektedir, ancak bazı bilim adamları, bok böceklerinin, aslında, iklim değişikliğinin kendisinin de, değişmesine yardımcı olabileceğine inanmaktadırlar.

DR. BERNARD DOUBE: Bana kalırsa, bu kın kanatlıların, dünyadaki yaşamları etkilemesi beklenen, en ilginç ve olası yol; karbonu, toprak altına gömme sığalarıdır (kapasite).

SIMON ROYAL: Bu, iki şekilde olmaktadır. Birincisi, inek dışkılarındaki karbon, havadan, toprak altına, güvenli olarak alınmaktadır. Ancak, asıl olay, daha sonra, bok böceklerinin oluşmasını sağladığı, güçlenmiş meralardan kaynaklanmaktadır. Adelaide Üniversitesi’nin iklim değişimi profesörü Barry Brook, şimdi, bütünüyle, karbonu, toprak altında muhafaza etmenin, ne kadar önemli olacağının kıymetini bilmediğimize inanıyor.

BARRY BROOK, İKLİM DEĞİŞİMİ PROFESÖRÜ: Pek çok çayırlık alanın niteliği, bozuk; topraklar ise, fakirdir. Geçmişte, verimli biçimde, (meralar) yetiştirilemiyordu; bu nedenle, çayırları ve ağaçları yetiştirmek için, eldeki araziyi, en iyi şekilde kullanıyoruz. Gerçekten, bok böcekleri faunası, toprağın verimliliğini artırır ve böylece, çok daha kuvvetli bitki büyümesini teşvik eder; bunun, toprağa, net bir fazladan karbon alımı etkisi olur çünkü, önceden, verimsiz, oldukça kıraç topraklar, çok daha verimlileşir, çok daha fazla bitki örtüsüne sahip olur ve bu nedenle, çok daha büyük karbon havzasına dönüşürler.

SIMON ROYAL: Bernard Doube, bu ülkelerin her ikisinin de, yılda, milyarlarca ton dışkı meydana getiren, dev sığır sürüleri olmasından dolayı, ABD’nin ve Güney Amerika’nın da, Bubis bison’dan faydalanabileceğini söylemektedir. Bok böceği için, Avustralya, ilktir; onu da, dünya takip edecektir!

DR. BERNARD DOUBE: Biz, sadece, bu alanların toprak sağlığını ve mera verimini artırmakla kalmayacağız; aynı zamanda, sera gazı sorununun çözümüne, önemli bir katkı sağlayacağız.

Kaynak: http://www.abc.net.au/stateline/sa/content/2006/s2296186.htm